Polityka - nr 10 (10) z dnia 2018-07-11; Pomocnik Historyczny. 5/2018. 100 pytań na 10 lat historii Polski (1918-2018); s. 19

II RP

Andrzej Chojnowski

13. Czy Polska lat 30. była państwem zmilitaryzowanym, z dyktaturą wojskową?

Wojsko bywa narzędziem zdobycia władzy, lecz przeważnie wraca potem do koszar. Natomiast w systemie dyktatury wojskowej ludzie w mundurach pozostają na scenie publicznej, obejmując stanowiska w administracji. Może być też tak, że aparat cywilny zostaje podporządkowany specjalnie stworzonym strukturom militarnym, np. komisarzom, pełnomocnikom dowódców okręgów itp. Formą regulującą sposób funkcjonowania państwa jest w dyktaturze wojskowej rozkaz. Przełożeni oczekują od podwładnych bezwzględnego wykonywania rozkazów niezależnie od tego, czy ich treść jest zgodna z istniejącym porządkiem prawnym.

Ocena lat 1926–35 jest dość prosta. Piłsudski nie chciał, by cywile wtrącali się w sprawy wojska. Zasada ta działała również w drugą stronę – armii nie wolno było się angażować w politykę. To prawda, że od czasu do czasu robiło się o wojskowych głośno. A to pobili jakiegoś przeciwnika sanacji, a to zjawili się w sejmie, by witać tam Piłsudskiego, zaś w twierdzy brzeskiej nadzorowali uwięzionych przywódców Centrolewu. Używano ich wię...