Stanisław Mrówczyński - lista artykułów - Archiwum tygodnika POLITYKA

1.

Poznawanie przez zderzanie Stanisław Mrówczyński

Równo sto lat temu przeprowadzono doświadczenie, które otworzyło bramę do poznania struktury atomu. Teraz podobnego przełomu fizycy oczekują po Wielkim Zderzaczu Hadronów LHC, który po

(nr 2702 / 2009-04-25) s. 78-79
Nauka
tekst ma 11676 znaków

2.

Kosmiczna pochodnia Stanisław Mrówczyński

Trzy miliardy lat przed narodzinami Słońca, gdzieś w połowie drogi do granic Wszechświata, zdarzyła się najpotężniejsza w dziejach eksplozja. Dziś badamy jej ślad – błysk gamma.

(nr 2683 / 2008-12-06) s. 70-71
Nauka
tekst ma 8356 znaków

3.

Zmarszczki Wszechświata Stanisław Mrówczyński

Genialny fizyk już na początku ubiegłego stulecia przewidział istnienie fal grawitacyjnych, lecz dotychczas uzyskano jedynie pośrednie dowody ich występowania; samych fal wykryć się nie udało. Wkrótce zostanie uruchomiony ogromny układ detektorów zdolny zarejestrować te rozchodzące się z głębin kosmosu zmarszczki czasoprzestrzeni.

(nr 2332 / 2002-01-12) s. 62-63
Nauka
tekst ma 6202 znaków

4.

Nadmiar wymiarów Stanisław Mrówczyński

Świat, jaki znamy, jest trójwymiarowy – obiektom materialnym przypisujemy szerokość, wysokość i głębokość. Po uwzględnieniu czasu otrzymujemy czterowymiarową czasoprzestrzeń, w której żyjemy. Fizycy do tej pory twierdzili, że w rzeczywistości świat ma więcej wymiarów – 10, 11, a może nawet 26. Ostatnio pojawiła się jednak przeciwstawna koncepcja: wymiarów jest mniej niż cztery, być może nie ma ich wcale.

(nr 2326 / 2001-12-01) s. 80-81
Nauka
tekst ma 8873 znaków

5.

Długo po tańcach w Zurichu Stanisław Mrówczyński

Po przeszło 40 latach rozwikłano w końcu zagadkę słonecznych neutrin. Potwierdzono, że neutrino – ten najciekawszy okaz w menażerii cząstek elementarnych – zmienia swą tożsamość w drodze ze Słońca na Ziemię. By móc to zrobić, musi – wbrew obowiązującej teorii – być obdarzone choćby niewielką masą. To zaś oznacza, że neutrina wnoszą swój udział do globalnego bilansu energii i grają pierwsze skrzypce w kosmicznej harmonii sfer. Wszechświat jest bowiem oceanem neutrin.

(nr 2308 / 2001-07-28) s. 78-79
Nauka
tekst ma 8450 znaków

6.

Gość z zamrażarki Stanisław Mrówczyński

Natura komet pozostawała przez stulecia nieodgadniona, a ukazanie się na niebie ozdobionej warkoczem gwiazdy uchodziło za zwiastun nieszczęścia. Współcześni astronomowie nie przypisują im złowieszczej roli, choć zderzenie komety z Ziemią byłoby prawdziwym kataklizmem. Spekulują natomiast, czy nie przyniosły one na naszą planetę wody, a być może i życia. Badania komety LINEAR uprawdopodobniły tę hipotezę.

(nr 2301 / 2001-06-09) s. 92-93
Nauka
tekst ma 10992 znaków

7.

Mierzenie miarki Stanisław Mrówczyński

W krótkim czasie ukazały się dwa odmienne rankingi wyższych uczelni: przygotowany przez pisma „Perspektywy” i „Rzeczpospolita” (z 10 kwietnia 2001 r.) oraz przez „Politykę” (specjalny dodatek do nr. 17 z 28 kwietnia 2001 r.). Oba wywołały wielkie poruszenie nie tylko w środowiskach akademickich. Żaden ranking nie jest w pełni obiektywny, szczególnie wtedy, gdy dotyczy materii tak złożonej jak całościowa ocena uczelni. Jednak z zadania można wywiązać się lepiej bądź gorzej. Lista rankingowa opracowana przez „Perspektywy” i „Rzeczpospolitą” w przypadku trzech z czterech najważniejszych elementów oceny jest obciążona poważnymi błędami metodologicznymi. Warto się o te sprawy pospierać.

(nr 2296 / 2001-05-05) s. 71
Społeczeństwo / Edukacja
tekst ma 5971 znaków

8.

Plama dekady Stanisław Mrówczyński

Niby złowrogi zwiastun ukazała się na rozświetlonej tarczy Słońca ogromna, największa od 10 lat plama. Po kilku dniach potężna eksplozja wstrząsnęła naszą dzienną gwiazdą. Słoneczna wichura szczęśliwie ominęła Ziemię, dotarły do nas jedynie słabe echa magnetycznej burzy. Prognozy kosmicznej pogody wciąż są jednak groźne.

(nr 2294 / 2001-04-21) s. 72
Nauka
tekst ma 5741 znaków

9.

Koniec inteligentnego idioty Stanisław Mrówczyński

Komputer, choć powszechnie uważany za symbol nowoczesności, jest w istocie prostym liczydłem, tyle że niezwykle rozbudowanym i bardzo szybkim. Prawdziwie inteligentnym urządzeniem będzie dopiero komputer kwantowy, który, wykorzystując fizyczne prawa mikroświata, podoła zadaniom dla obecnych komputerów zupełnie niewykonalnym.

(nr 2292 / 2001-04-07) s. 68-69
Społeczeństwo / Technika
tekst ma 10346 znaków

10.

Żelazna pustynia Stanisław Mrówczyński

W ubiegłym roku uruchomiono w okolicach Nowego Jorku akcelerator RHIC, który umożliwi badanie nowego stanu materii – plazmy kwarkowo-gluonowej – produkowanej w zderzeniach jąder atomowych rozpędzonych do rekordowo wielkich energii. W związku z tą perspektywą pojawiły się wątpliwości, czy wytworzony zalążek takiej plazmy nie zacznie pochłaniać otaczającej nas materii, przekształcając ją lawinowo w inną jej formę. Realizacja takiego scenariusza oznaczałaby globalny kataklizm o niewyobrażalnych skutkach.

(nr 2285 / 2001-02-17) s. 82-83
Nauka
tekst ma 9316 znaków

11.

Kosmiczne zmarszczki Stanisław Mrówczyński

Dzięki gwałtownemu rozwojowi technik obserwacyjnych kosmologia wkracza w XXI w. jako nauka eksperymentalna. Panuje powszechne przekonanie, że wiedza o przeszłych i przyszłych losach wszechświata kryje się w wynikach pomiarów, które już wkrótce zostaną przeprowadzone. Odpowiedziawszy jednak na pytanie „jak?”, kosmologom przyjdzie się zmierzyć z pytaniem „dlaczego?”

(nr 2279 / 2001-01-06) s. 78-79
Nauka
tekst ma 11846 znaków

12.

Żywy kot, martwy kot Stanisław Mrówczyński

Stworzona sto lat temu teoria kwantów całkowicie odmieniła obraz świata. Skaziła klarowny determinizm fizyki klasycznej fundamentalną przypadkowością, naraziła na szwank zdrowy rozsądek fizyków. Przy całej swej dziwaczności mechanika kwantowa jest obecnie wiedzą jak najbardziej praktyczną – objaśnia działanie tranzystora, reaktora, lasera.

(nr 2276 / 2000-12-16) s. 86-89
Nauka
tekst ma 11381 znaków

13.

Smecz ze wspomaganiem Stanisław Mrówczyński

Konstruktorzy sprzętu sportowego od lat wymyślają coraz to nowe modele rakiet tenisowych. Tego jednak jeszcze nie było: w przyszłym roku pojawią się na rynku rakiety z elektronicznym wzmacniaczem siły uderzenia, wykorzystującym zjawisko piezoelektryczne.

(nr 2271 / 2000-11-11) s. 86-87
Nauka
tekst ma 5734 znaków

14.

Utracone szlachectwo Stanisław Mrówczyński

Gazy szlachetne ze swej natury nie chcą się łączyć z innymi substancjami, więc chemicy nie ustają w wysiłkach, by je do tego zmusić. Jeszcze w latach 60. otrzymano związki zawierające ksenon, krypton i radon, teraz zaś doniesiono, że i argon – najbardziej rozpowszechniony gaz szlachetny – może trwale połączyć się z fluorem i wodorem. Już tylko dwa pierwiastki – neon i hel – potrafią zachować splendid isolation.

(nr 2264 / 2000-09-23) s. 85-86
Nauka
tekst ma 5713 znaków

15.

Żelazne serce Ziemi Stanisław Mrówczyński

Wnętrze naszej planety skrywa niezwykłą maszynę. Napędzana ciekłym żelazem wytwarza od milionów lat ziemskie pole magnetyczne. Dynamo pracuje zwykle spokojnie, jednak co kilkaset tysięcy lat jakby słabnie, zatrzymuje się, lecz wywróciwszy do góry nogami magnetyczne bieguny Ziemi znów odzyskuje siły. Geofizykom udało się w końcu zrozumieć działanie tej maszyny.

(nr 2258 / 2000-08-12) s. 74-75
Nauka
tekst ma 5962 znaków

16.

Kaprysy gwiazd Stanisław Mrówczyński

Po 300 latach zmagań matematykom udało się wykazać, że trzy gwiazdy o równych masach mogą tworzyć trwały, zmieniający się cyklicznie układ. Podążając jedna za drugą, gwiazdy kreślą na niebie kształtną ósemkę. Czekać teraz tylko pozostaje, aż astronomowie wypatrzą w przestworzach taki gwiezdny trójkąt.

(nr 2254 / 2000-07-15) s. 68
Nauka
tekst ma 5880 znaków

17.

Laboratorium sensacji Stanisław Mrówczyński

Jakiś czas temu ze zdziwieniem ujrzałem na czołówkach gazet informację, że w CERN – Europejskim Laboratorium Cząstek Elementarnych w Genewie zaobserwowano nowy stan materii zwany plazmą kwarkowo-gluonową. Zderzając rozpędzone jądra atomowe stworzono w laboratorium warunki, jakie panowały zaraz po Wielkim Wybuchu, gdy wszechświat był niewyobrażalnie mały i gorący.

(nr 2248 / 2000-06-03) s. 86-89
Nauka
tekst ma 10885 znaków

18.

Nieziemska kartografia Stanisław Mrówczyński

Zdobywcy zawsze rysowali mapy podbitych terenów; dzięki nim szczęśliwie wracali do domu, kolejne wyprawy kończyły się sukcesem. Skoro podbój kosmosu należy do największych dokonań kończącego się wieku, nic dziwnego, że NASA sporządziła szczegółowy atlas naszych okolic – Układu Słonecznego. Zagubieni wśród kraterów Marsa znajdziemy teraz bez kłopotu drogę powrotną na Ziemię.

(nr 2243 / 2000-04-29) s. 82-85
Nauka
tekst ma 5760 znaków

19.

Co tam szumi Stanisław Mrówczyński

8 kwietnia 1960 r. amerykański astronom Frank Drake skierował nieduży radioteleskop ku najbliższym gwiazdom. Miał nadzieję odebrać sygnały nadane przez rozumne istoty. Ani ta pierwsza, ani wiele kolejnych prób prowadzonych na coraz większą skalę nie przyniosło sukcesu. Jednak ostatnie odkrycia astronomów, pokazujące, że planety faktycznie obiegają wiele gwiazd, każą z większą powagą traktować poszukiwania dalekich cywilizacji.

(nr 2239 / 2000-04-01) s. 74
Nauka
tekst ma 5566 znaków

20.

Rok gwałtownego Słońca Stanisław Mrówczyński

Nasza dzienna gwiazda wkracza właśnie w okres największej aktywności swego jedenastoletniego cyklu. Bieguny magnetyczne Słońca zamienią się miejscami, a jego rozświetloną tarczę pokryje moc plam; wiatr słoneczny zamieni się w wichurę, wywołując wokół Ziemi magnetyczne burze. Na kaprysy kosmicznej pogody narażone będą nie tylko sztuczne satelity krążące wokół naszego globu, lecz również systemy łączności, a nawet sieci energetyczne.

(nr 2236 / 2000-03-11) s. 88-89
Nauka
tekst ma 6110 znaków

POLITYKA

ARCHIWUM

Centrum pomocy

Autorzy Polityki

Najczęściej szukane

Tagi

Dodatki

Wyszukaj w Archiwum

Stanisław Mrówczyński - artykuły